What is classification algorithm? Types and applications
سپتامبر 18, 2024
Everything about Artificial Intelligence (AI), where did it come from and where is it going?
اکتبر 7, 2024
سیستم های تصمیم یار (Decision Support System)، نرم‌افزارهای کامپیوتری هستند که برای پشتیبانی از تصمیم‌ها، قضاوت‌ها، کارهای اجرایی در یک سازمان یا تجارت استفاده می‌شوند. چنین سیستم‌هایی کمک زیادی به اتخاذ بهترین تصمیم در کوتاه‌ترین زمان می‌کنند و نقش مهمی در بهبود بهره‌وری و کارآیی دارند.
در حال حاضر انواع سیستم تصمیم یار توسط متخصصان طراحی شده‌اند که حجم عظیمی از داده‌ها را تجزیه و تحلیل می‌کنند و اطلاعات جامعی را در اختیار افراد برای تصمیم‌گیری قرار می‌دهند.
عناوین آنچه می خوانید
منظور از سیستم تصمیم یار یا سیستم پشتیبانی از سیستم چیست؟
سیستم پشتیبانی تصمیم یا همان DSS، برنامه کامپیوتری است که حجم زیادی از داده‌ها را از منابع مختلف جمع‌آوری کرده و با تجزیه و تحلیل دقیق بر روی آن‌ها، اطلاعاتی فراتر از گزارشات و نمودارهای مرسوم در اختیار مدیران قرار می‌دهند. اشتراک‌گذاری دانشی که توسط انواع سیستم تصمیم یار اتفاق می‌افتد، موجب می‌شود تا شاهد تصمیماتی آگاهانه‌تر و مبتنی بر داده باشیم. به‌طور مثال یک سیستم تصمیم یار می‌تواند اطلاعات زیر را جمع‌آوری می‌کند:
- جمع‌آوری ارقام فروش در یک مدت زمان مشخص و مقایسه آن‌ها با یکدیگر
- پیش‌بینی میزان فروش و درآمد محصولات جدید
- بررسی پیامدهای تصمیمات مختلف
- و…
ماهیت انواع سیستم های تصمیم یار
انواع سیستم های تصمیم یار بخشی از برنامه‌های کاربردی اطلاعات محسوب می‌شوند که با برنامه‌های عملیاتی تفاوت دارند. در برنامه اطلاعاتی، داده‌ها از منابع مختلفی جمع‌آوری می‌شوند تا مدیران امکان تصمیم‌گیری بهتر را داشته باشند. در مقابل در برنامه‌های عملیاتی شاهد ارائه اطلاعاتی درباره جزئیات معاملات تجاری هستیم.
چرا باید از انواع سیستم تصمیم یار استفاده کنیم؟
سیستم های تصمیم یار با تعامل بالا نقش مهمی در کمک به تصمیم‌گیرندگان دارند. از همین‌رو در چنین سیستم‌هایی باید از فناوری‌های ارتباطی، داده‌ها، اسناد، دانش یا مدل‌سازی برای تکمیل وظایف تصمیم‌گیری استفاده شود. یک سیستم پشتیبانی تصمیم ممکن است اطلاعات را به‌صورت گرافیکی ارائه کند و شاید مبتنی بر سیستم های خبره (Expert System) یا هوش مصنوعی (AI) باشد.
استفاده از انواع سیستم تصمیم یار در سطوح مختلفی امکان‌پذیر است. کارکنان، مدیران میانی و مدیران ارشد برای تصمیم‌گیری در فرایندهای پیش‌رو و بهبود بهره‌وری از انواع DSS استفاده می‌کنند. اطلاعاتی که در سیستم های تصمیم یار مورد استفاده قرار می‌گیرند، عبارت‌اند از:
- دسترسی به تمام دارایی‌های اطلاعاتی، از جمله داده‌های قدیمی و رابطه‌ای
- ارقام داده‌ای مقایسه‌ای
- ارقام پیش‌بینی شده براساس داده‌ها یا مفروضات جدید
- پیامدهای تصمیمات جایگزین با توجه به تجربه گذشته در یک زمینه خاص
معرفی انواع سیستم تصمیم یار
سیستم های پشتیبانی تصمیم را می‌توان براساس منابعی دسته‌بندی کرد که برای اخذ تصمیمات استفاده می‌شوند:
1- سیستم های تصمیم یار مبتنی بر داده
سیستم های مبتنی بر داده (Data Driven DSS) یک نرم‌افزار کامپیوتری هستند که براساس داده‌های موجود در پایگاه‌های داده داخلی یا پایگاه داده‌های خارجی تصمیم‌گیری می‌کنند. به‌طور معمول یک DSS مبتنی بر داده از تکنیک‌های داده‌کاوی برای تشخیص روندها و الگوها استفاده می‌کند و بر این اساس به پیش‌بینی رویدادهای آینده می‌پردازد.
به‌طور معمول کسب و کارها از سیستم های DSS مبتنی بر داده بری کمک به تصمیم‌گیری بهتر درباره موجودی، فروش و سایر فرایندهای تجاری استفاده می‌کنند. البته برخی از انواع سیستم تصمیم یار مبتنی بر داده در بخش‌های عمومی استفاده می‌شوند. مانند پیش‌بینی رفتارهای مجرمانه در آینده.
2- سیستم های تصمیم یار مدل محور
در سیستم های تصمیم یار مبتنی بر مدل (Model Driven DSS)، براساس یک مدل تصمیم‌گیری مشخصی عمل می‌کند که از قبل براساس نیازهای هر کسب و کاری ساخته شده است. برای چنین سیستمی انواع سناریوهای مختلف تعریف می‌شود تا امکان برنامه‌ریزی یا تدوین طرح‌های اجرایی وجود داشته باشد.
در بین انواع سیستم تصمیم یار، سیستم های مدل محور برای ساختارهای پیچیده‌ای مناسب هستند که تصمیم‌گیری در آن‌ها مشکل است یا انتخاب بین گزینه‌های مختلف کار ساده‌ای نیست. از سیستم های تصمیم یار مدل‌محور برای زمان‌بندی و تحلیل تصمیمات قبلی استفاده می‌شود.
3- سیستم‌های تصمیم یار ارتباط محور و گروهی
در بسیاری از مسائلی که نیاز به تصمیم‌گیری وجود دارد، باید امکان تعامل تمامی اعضای تیم یا مدیران با بخش‌های مختلف وجود داشته باشد. یک سیستم پشتیبانی تصمیم‌گیری مبتنی بر ارتباطات و کار گروهی از ابزارهای ارتباطی مختلفی مانند ایمیل، پیام فوری یا چت صوتی استفاده می‌کنند تا به بیش از یک نفر امکان کار بر روی موضوعی مشابه را بدهند.
هدف از این نوع DSS، افزایش همکاری بین کاربران و سیستم است تا منجر به بهبود کارایی و اثربخشی در کل ساختار شود. بیشتر انواع سیستم تصمیم یار مبتنی بر ارتباطات، فرایندهای درون سازمانی را پوشش می‌دهند تا جلسات بین همکاران به خوبی شکل گرفته و با تهیه گزارشات از جلسات کاری، امکان پیگیری امور وجود داشته باشد.
4- سیستم‌های تصمیم یار مبتنی بر دانش
در این نوع از سیستم های پشتیبانی تصمیم، داده‌هایی که سیستم را هدایت می‌کنند در یک پایگاه دانش قرار می‌گیرند که به‌طور مداوم توسط یک سیستم مدیریت دانش به‌روزرسانی و نگهداری می‌شوند. یک DSS دانش محور، اطلاعاتی را در اختیار کاربران می‌دهد که با فرایندهای تجاری و دانشی شرکت سازگار هستند.
در این نوع از DSS ها علاوه‌بر کارکنان داخل سازمان، به منابع خارجی نیز کمک می‌شود تا امکان اخذ تصمیمات درست و به موقع را داشته باشند. به‌عنوان مثال مشتریان یک کارگزاری بورس با اطلاع از آخرین داده‌های تجاری و سیگنال‌های مالی، امکان تصمیم‌گیری درست را برای کسب سود مناسب خواهند داشت.
به‌طور کلی در بین انواع سیستم تصمیم یار، سیستم های مبتنی بر دانش (Knowledge Driven DSS) برای ارائه مشاوره به مدیران یا انتخاب درست محصولات/خدمات توسط مشتریان استفاده می‌شوند.
5- سیستم‌های تصمیم یار مبتنی بر سند
سیستم های DSS مبتنی بر سند (Document Driven DSS) نوعی سیستم مدیریت اطلاعات (Information Management System) است که از اسناد برای بازیابی داده‌ها استفاده می‌کنند. انواع سیستم تصمیم یار مبتنی بر سند، کاربران را قادر می‌سازد تا صفحات وب یا پایگاه‌های داده مدنظرشان را جستجو کنند و عبارات خاصس که دنبالش هستند را بیابند.
نمونه‌هایی از اسنادی که توسط یک DSS مبتنی بر سند مورد استفاده قرار می‌گیرند، شامل قوانین، خط‌مشی‌ها، صورتجلسات و سوابق شرکت است. باید توجه داشت که DSS های مبتنی بر سند از بین انواع سیستم تصمیم یار متداول‌تر هستند و در کاربردهای مختلفی استفاده می‌شوند.
مزایای استفاده از انواع سیستم تصمیم یار
- سریع بودن: استفاده از DSS روشی سریع برای تصمیم‌گیری است. پردازش داده‌ها، تحلیل و مدل‌سازی بر روی آن‌ها موجب می‌شود تا با انواع سیستم تصمیم یار، بهترین انتخاب‌ها را انجام دهیم.
- اتوماسیون: اخذ تصمیمات خودکار در بسیاری از مواقع موجب می‌شود تا مدیران به جای درگیر شدن در امورات جزیی و ک اهمیت، امکان صرف وقت برای موضوعات کلیدی‌تر را داشته باشند.
- کارآمدی: احتمال کمتری وجود دارد که داده‌های رایانه‌ای اشتباه باشند. بنابراین مدل‌های خروجی در سیستم های پشتیبانی تصمیم دارای مدل‌های خروجی کارآمدتری نسبت به تصمیم‌گیری انسانی‌اند.
- آموزش کم هزینه: سیستم های تصمیم یار کمک زیادی می‌کنند تا مدیران یاد بگیرند در موقعیت‌های مختلف باید چگونه عمل کنند.
- کاهش هزینه‌ها: اشتباهات در تصمیم‌گیری باعث ایجاد ریسک‌های پر هزینه می‌شود. حال اگر در همۀ شرایط، بهینه‌ترین تصمیمات را بگیریم، شاهد کاهش هزینه‌ها خواهیم بود.
- افزایش رضایت: تصمیم‌های درست و بهینه موجب افزایش رضایت مدیران، کارکنان و مشتریان خواهد شد.
کاربردهای مختلف سیستم های تصمیم یار
با کمک سیستم های تصمیم یار امکان تحلیل آماری آنلاین، یادگیری ماشین، پیش‌پردازش و آماده‌سازی داده‌ها و… را خواهید داشت. بسیاری از سازمان‌های بزرگ، متوسط و حتی کوچک برای پیش بردن کارها و رسیدن به اهداف DSS استفاده می‌کنند. این فناوری نقش مهمی در بسیاری از مسائل پیچیده دارد. انواع سیستم تصمیم یار نقش مهمی در موارد زیر دارند:
- مدیریت بودجه‌بندی شرکت‌ها
- تجارت و مدیریت
- کنترل سیستم آموزشی در دانشگاه‌ها و مدارس
- پیش‌بینی آب و هوا
- بازارهای مالی
- ترافیک هوایی
- بهداشت و درمان
- کشاورزی
- زنجیره تامین
- و…
برای انتخاب یک سیستم تصمیم یار متناسب با کسب و کارتان با مشاوران باتجربه بیگ پرو1 تماس بگیرید و راهنمایی‌های لازم را دریافت کنید.
سخن پایانی
امروزه انواع سیستم تصمیم یار برای کاربردهای مختلفی طراحی شده و مورد استفاده قرار می‌گیرند. پیشرفت فناوری‌های رایانه‌ای موجب شده تا امکان مدیریت داده‌ها و پردازش آن‌ها برای اخذ تصمیمات وجود داشته باشد. ارائه گزارشات دقیق و هدفمند توسط DSS موجب می‌شود تا مدیران در مذاکرات تجاری یا هنگام برنامه‌ریزی‌های کاری، امکان تصمیم‌گیری سریع و بهینه را داشته باشند.
منابع: بخشی از محتوای این مقاله از وبسایت‌های itrelease ، techtarget ، botpenguin گرفته شده است.
